Słowa, które kształtowały historię
Kardynał Stefan Wyszyński jest bez wątpienia postacią wyjątkową w historii Polski i polskiego Kościoła katolickiego, w drugiej połowie XX wieku. Prymas Polski w latach 1949-1981.
Decyzją papieża Franciszka, 12 września 2021 kardynał Wyszyński zostanie wyniesiony na polskie ołtarze i beatyfikowany w czasie uroczystości koncelebrowanej w Warszawie przez kardynała Marcello Semeraro, watykańskiego prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.
Z tej okazji staraniem Redakcji Programów Katolickich Polskiego Radia powstał szczególny materiał dźwiękowy, którego głównym tworzywem jest słowo. W formie trwającego blisko półtorej godziny reportażu dokumentalnego przedstawione zostały najważniejsze dla kardynała Wyszyńskiego, ale i Kościoła oraz kraju momenty z jego wieloletniej posługi prymasowskiej.
Kardynał Stefan Wyszyński wygłaszał swoje homilie, jak również inne przemówienia, z pamięci. Jego współpracownicy je nagrywali i dokonywali transkrypcji. Dzięki temu możemy dziś wybierać z olbrzymiego, będącego w posiadaniu Instytutu Prymasowskiego, Radia Wolna Europa i Polskiego Radia, archiwum dźwiękowych wystąpień Kardynała.
W tej niezwykłej audycji usłyszymy nie tylko głos kardynała, ale też i papieży Pawła VI, i Jana Pawła II, a także licznych współpracowników Wyszyńskiego i osób blisko go znających, oraz analizujących naukowo jego życie i dokonania.
Znaczący fragment audycji poświęcony jest matce Elżbiecie Róży Czackiej, współtwórczymi „Dzieła Lasek” i założycielce Towarzystwa opieki nad Ociemniałymi, z którą jeszcze jako ksiądz profesor Wyszyński ściśle współpracował w okresie II wojny światowej, którą otaczał opieką do jej śmierci w roku 1961, już jako kardynał i prymas, i która zostanie wyniesiona na ołtarze podczas tej samej uroczystości 12 września 2021.
Wybitny aktor Krzysztof Wakuliński przeczytał fragmenty wspomnień i zapisków kardynała.
Trzeba było lat, by zrozumiano przenikliwość umysłu prymasa i umiejętność wyciągania wniosków z obserwacji otaczającego świata oraz doceniono bulwersujące dla współczesnych kroki, jak układanie się z władzami komunistycznymi na przełomie lat 40. i 50. ubiegłego wieku, czy skierowanie Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich w roku 1965, ze słynnym: „…przebaczamy i prosimy o przebaczenie…”.
Udział Kardynała Stefana Wyszyńskiego w pracach Soboru Watykańskiego II, przygotowanie obchodów Millenium Polski, wieloletnia współpraca z kardynałem Karolem Wojtyłą, późniejszym papieżem Janem Pawłem II i wreszcie wsparcie dla robotniczych protestów w początkach lat 80. ubiegłego wieku na trwale zapisały się w historii.
Agencja Muzyczna Polskiego Radia oddaje ten niezwykły program w ręce słuchaczy, w przeddzień uroczystości beatyfikacyjnych kardynała Stefana Wyszyńskiego i matki Elżbiety Róży Czackiej, w formie starannie wydanego, dwupłytowego albumu CD, którego posiadanie i słuchanie z pewnością będzie dla każdego okazją do pogłębienia wiedzy o współczesnej historii Polski i trudnych relacjach Kościoła katolickiego z komunistycznym państwem po II wojnie światowej.
CD 1
1. Kardynał Stefan Wyszyński w służbie Kościoła i Ojczyzny 7:40
- Dzisiaj najmilsi przypominamy sobie zmagania tego Kościoła – kard. Wyszyński do kapituły gnieźnieńskiej, 02.02.1981, Gniezno
- Poprosił o spowiedź – ks. Edmund Boniewicz, spowiednik kard. Wyszyńskiego
- Urodziłem się w Zuzeli – wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Ja jestem synem muzyka – kard. Wyszyński do chóru Akademii Teologii Katolickiej, 17.02.1981, Dom Arcybiskupów Warszawskich
- Co jeszcze pamiętam wspomnienie kard. Wyszyńskiego – czyta Krzysztof Wakuliński
- Dla rozweselenia dodam – kard. Wyszyński w dniu święceń biskupich ks. Józefa Glempa, 21.04.1979, Gniezno
- Miałem 8 lat, gdy umarła matka – wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Bóg, który patrzy w ludzkie serca – kard. Wyszyński do sióstr juniorystek, 03.03.1981, Dom Arcybiskupów Warszawskich
2. Ani byłem, ani chciałem być politykiem 5:36
- Chwile mojego posłannictwa łączę z kardynałem Hlondem – kard. Wyszyński, 02.02.1981, Gniezno
- Kiedyś ksiądz Prymas wspominał co to znaczy współpracować z komunistami – Janina Michalska, Instytut Prymasowski
- Człowiek broniący podstawowych praw – kard. Wyszyński, 1967, Kościół Santa Maria di Trastevere, Rzym
3. Porozumienie i Non possumus 6:57
- Dlaczego podpisałem porozumienie? – wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- On wiedział kim jest – o. Mieczysław Krąpiec, dominikanin, b. rektor KUL
- Gdzie jest Prymas? - abp Józef Gawlina, Londyn, 1956
- Z drugiego krańca Polski wołam - wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Taką modlitwę zostawił nam w zapiskach – Jan Paweł II, 18.06.1983, Warszawa
4. Polska nie może być znudzonym pokoleniem 12:59
- Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus – kard. Wyszyński, pierwsza po uwolnieniu z internowania procesja Bożego Ciała, 20. 06.1957, Warszawa
- Zarzucano mi, że chcę zostać męczennikiem - wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Kościół nie może wisieć w abstrakcji – kard. Wyszyński do Polaków na emigracji, 13.05.1964, Instytut Polski w Rzymie
- Ilekroć w trudnych momentach znajduje się naród – kard. Wyszyński do Polaków przebywających w Austrii, 13.09.64, kościół na Kahlenbergu, Wiedeń
- Polska może żyć własnymi siłami – fragment homilii kard. Wyszyńskiego, 01.03.1981, katedra św. Jana w Warszawie
5. Podróże kardynała Stefana Wyszyńskiego – nie tylko Rzym 22:13
- Proponowano mu emigrację – ks. Bronisław Piasecki, osobisty sekretarz Prymasa
- Włóczyłem się po studiach po krajach Europy – kard. Wyszyński do księży diakonów, 14.03.1980, Warszawa
- Amatissimo Santo Padre – kard. Wyszyński do Pawła VI na zakończenie uroczystości beatyfikacyjnej o. Maksymiliana Kolbego, 17.10.1971, Rzym
- Przybyliśmy do Ojca Świętego – unormowanie administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich – kard. Wyszyński, 1972, Rzym
- Były problemy jakiej narodowości ma być papież – refleksje kard. Wyszyńskiego na temat zwyczajów obowiązujących podczas konklawe, 27.08.1978, Kościół św. Stanisława BM, Rzym
- Tutaj ekipa sprawozdawcza – kard. Wyszyński składa homagium – relacja Radia Wolna Europa z inauguracji pontyfikatu Jana Pawła I, 03.09.1978, Plac św. Piotra, Watykan
- Powstało pytanie, co będzie po Pawle VI – kard. Wyszyński po wyborze na papieża Jana Pawła I, 27.08.1978, Kościół św. Stanisława BM, Rzym
- Grobsa Jesus Christus – Prymas Wyszyński wraz z kard. Karolem Wojtyłą z rewizytą w Episkopacie Niemiec, 25.09.1978, katedra NMP, Monachium
6. Matka Elżbieta Róża Czacka – założycielka Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi oraz Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, współtwórczyni „Dzieła Lasek” – we wspomnieniach kard. Stefana Wyszyńskiego 9:20
- Na zakończenie Soboru Watykańskiego II […] Obok mnie szedł ociemniały z psem – wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Wszystko tu jest ukierunkowane ku służbie – kard. Wyszyński z okazji 50-lecia istnienia „Dzieła Lasek”
- Powstanie warszawskie – wspomnienie kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Laski w czasie powstania warszawskiego – kard. Wyszyński z okazji 50-lecia „Dzieła Lasek”
7. Beatus vir, Cardinalis Stephan Wyszyński na chór mieszany a cappella 4:27
muz. Paweł Łukaszewski, sł. Jerzy Wojtczak-Szyszkowski
Polski Chór Kameralny pod dyrekcją Jana Łukaszewskiego
Nagranie z koncertu 24.01.2016 na Zamku Królewskim w Warszawie w ramach cyklu obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski „1050 lat w muzyce”, producent nagrania: Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej (licencja)
TT 69:13
CD2
1. Kardynał Stefan Wyszyński w służbie Kościoła i Ojczyzny
Dzieło życia kard. Stefana Wyszyńskiego – obchody Milenium Chrztu Polski, Wielka Nowenna Narodu, wezwanie do rachunku sumienia i odnowy moralnej pod Maryjnym sztandarem 11:19
- Najmilsi, wszystko czynimy pod opieką Matki Najświętszej – kard. Wyszyński, 1965, kościół św. Stanisława BM, Rzym
- Witałem Panią Jasnogórską – Jan Paweł II, 04.06.1979, Jasna Góra
- Chcemy patrzeć realnie na życie narodu – kard. Wyszyński do Polaków na emigracji, 13.05.1964, Instytut Polski, Rzym
- Nasza wadą jest jakaś specjalna postawa wobec życia – kard. Wyszyński do Polonii austriackiej, 02.05.1964, klasztor św. Tomasza, Wiedeń
- W miarę jak przygotowujemy się do Milenium przeglądamy także stare księgi i grzebiemy w podziemiach świątyń – kard. Wyszyński do Polonii austriackiej, 02.05.1964, klasztor św. Tomasza, Wiedeń
- Tak byśmy gorąco pragnęli, aby cała Polonia włączyła się w obchody Milenium – kard. Wyszyński do Polaków na emigracji, 13.05.1964, Instytut Polski, Rzym
2. „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” – reakcja władz na Orędzie polskich biskupów do Episkopatu Niemiec. Sprawa pielgrzymki Pawła VI do Polski 5:34
- Nasza myśl wybiega ku kard. Wyszyńskiemu – Paweł VI otwiera w Watykanie obchody polskiego Millenium, 15 .01.1966, Bazylika św. Piotra
- Mówiliśmy nie jako dyplomaci – fragment homilii kard. Wyszyńskiego, 03.05.1966, Jasna Góra
- Jakież to musi być zaślepienie tego kierownika Episkopatu – fragment przemówienia Władysława Gomułki, I sekretarza KC PZPR, 17.04.1966, Poznań
- Siadła wrona na czole wyniosłej jodły – refleksję kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
3. 16 października, rok 1978, Plac św. Piotra 7:37
- Habemus papam – kard. Pericle Felici, 16.10.1978, Plac św. Piotra
- Nie jestem w stanie mówić teraz o historii człowieka tak mi bliskiego – wypowiedź kard. Wyszyńskiego w Radiu Watykańskim, 17.10.1978
- Nie byłoby tego papieża Polaka, gdyby – Jan Paweł II, 23.10.1978, audiencja dla Polaków
- Pamiętam te zmagania o przyjazd Pawła VI – kard. Wyszyński, 09.02.80, kościół św. Krzyża, Warszawa
4. „Solidarność ” – nowych ludzi plemię 11:50
- Nie sposób być obojętnym na to, co niepokoi naród i państwo – fragment homilii kard. Wyszyńskiego, 17.08.1981, sanktuarium w Wambierzycach
- Po tych słowach wstępu pozwólcie, że się przedstawię – kard. Wyszyński do delegacji „Solidarności”, 11.09.1980, Dom Arcybiskupów Warszawskich
- Przeczytałem z wielką uwagą słowa ks. Prymasa – Jan Paweł II przyłącza się do apelu kard. Wyszyńskiego o zachowanie rozwagi w obliczu zagrożenia przez NSZZ „Solidarność” strajkiem generalnym, 1980
- Powiedziałem panu generałowi na pożegnanie – kard. Wyszyński do delegacji „Solidarności”, 28.03.81, Dom Arcybiskupów Warszawskich
- O dawna już […] Idzie o nowych ludzi plemię – kard. Wyszyński do delegacji przedstawicieli NSZZ „Solidarność” w rocznicę wydarzeń grudniowych, 22.02, 1981, Warszawa
5. Słowo mostem prawdy i dobra 14:49
- Na początku było słowo – kard. Wyszyński do pisarzy, 1980, kościół św. Anny w Warszawie
- Patrzycie niekiedy na dostojną dąbrowę […] Słowa jak liście – refleksję kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Confiteor narodowe – ostatnie publiczne wystąpienie kard. Wyszyńskiego, 28.03.1981 kościół św. Anny
6. Ostatnie spotkania na Miodowej – Dom Arcybiskupów Warszawskich 3:51
- Wasz prymas ma już blisko 80 lat – kard. Wyszyński podczas spotkania z przedstawicielami „Solidarności” rolników indywidualnych, 03.04.1981
- Powiedział nam kiedyś: Apostołowie muszą być śliczni i eleganccy – Maria Okońska, Instytut Prymasowski
- Jak był w sutannie bez insygniów, to mówił, że chodzi „na cywila” – ks. Bronisław Piasecki, sekretarz osobisty Prymasa
- Ja się krępuję, gdy pan generał do mnie przemawia – kard. Wyszyński, spotkanie z kombatantami, 24.01.1981
- Niedawno był u mnie chór z kolędami – kard. Wyszyński, spotkanie z chórem Akademii Teologii Katolickiej, 17.02.1981
7. Łaska rozstania 4:35
- Rozpoczyna się moja via dolorosa – zapiski kard. Wyszyńskiego czyta Krzysztof Wakuliński
- Pierwsze przejawy choroby były na wakacjach 80 roku – ks. Bronisław Piasecki, sekretarz osobisty kard. Wyszyńskiego
- Miałem czas zastanowić się, co to jest życie – kard. Wyszyński, Wielkanoc, 18.04.1981, Dom Arcybiskupów Warszawskich
8. 13 maja 1981 roku – strzały do Ojca Świętego na Placu św. Piotra 6:03
- Prosiłyśmy ks. Goździewicza, aby przekazał tę wiadomość Prymasowi – Maria Okońska, Instytut Prymasowski
- Ja prowadziłem rekolekcje […] Proszę natychmiast przyjeżdżać – ks. Edmund Boniewicz, spowiednik kard. Wyszyńskiego
- Jestem całkowicie uległy woli Ojca […] Testamentu nie piszę żadnego – kard. Wyszyński po przyjęciu sakramentu chorych, 16.05.1981, Dom Arcybiskupów Warszawskich
9. Pożegnanie kardynała Wyszyńskiego ze współpracownikami Rady Głównej Episkopatu Polski 3:00
- Dla wszystkich pozostawiam moje serce – kard. Wyszyński, 22.05.1981, Dom Arcybiskupów Warszawskich
10. Nie mogłem przybyć na jego pogrzeb z powodu zamachu na moje życie – Jan Pawel II, 17.06.1983, katedra św. Jana, Warszawa 3:33
11. Agnus Dei z „Polskiego Requiem" na chór mieszany a cappella 7:33
muz. Krzysztof Penderecki, sł. liturgiczne
Polski Chór Kameralny pod dyrekcją Jana Łukaszewskiego
Nagranie z koncertu 24.01.2016 na Zamku Królewskim w Warszawie w ramach cyklu obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski „1050 lat w muzyce”, producent nagrania: Zamek Królewski w Warszawie - Muzeum. Rezydencja Królów i Rzeczypospolitej (licencja)
TT 79:45
