jazz

Początki jazzu

Jazz narodził się z połączenia różnych gatunków muzycznych, w tym bluesa, ragtime'u, a nawet muzyki ludowej. Czarnoskóra ludność sprowadzona do Ameryki Północnej w XVI i XVII wieku przez dekady tworzyła swoją własną muzykę, która towarzyszyła im podczas codziennych zajęć, tańców i obrzędów. W ten sposób w XIX wieku wyklarowały się nowe style muzyczne będące niejako „przodkami” jazzu (m.in. revival spirituals, folk-hymns, jubilee i wiele innych).

Na początku XX wieku afroamerykańscy muzycy, grając w małych zespołach, często na ulicach czy w klubach, zaczęli łączyć owe różnorodne elementy muzyczne, tworząc z nich nowe, dynamiczne brzmienia. Charakterystyczna dla jazzu improwizacja pozwalała artystom wyrażać swoje emocje w sposób spontaniczny, co wyróżniało ten gatunek spośród innych.

Co to jest jazz? Cechy charakterystyczne

Na pytanie „co to jazz” nie ma prostej odpowiedzi. Styl ten cechuje się bowiem sporą niejednoznacznością, przez co trudno go zdefiniować. Niektórzy muzykolodzy twierdzą wręcz, że jazz jest nie tyle gatunkiem muzycznym, co formą interpretacji.

Jednym z najważniejszych elementów jazzu jest tendencja do improwizacji. W przeciwieństwie do większości stylów muzycznych, jazz nie opiera się wyłącznie na ściśle określonych regułach. Muzycy mogą więc swobodnie tworzyć melodie i rozwijać utwory w trakcie ich wykonywania. Owa swoboda twórcza ściśle łączy się z historią tego gatunku. Pierwsi muzycy jazzowi będący potomkami niewolników nie znali nut, ani nie umieli ich czytać. Aby móc tworzyć swoją muzykę, musieli uciekać się do sztuki improwizacji.

Inną charakterystyczną cechą dla jazzu jest rytm swingujący i tzw. synkopacja. Ten pierwszy nadaje muzyce płynności i energii. Synkopacja z kolei oznacza przesunięcie (a czasami wręcz celowe zaburzenie) akcentów rytmicznych, aby nadać melodii nieoczekiwane i dynamiczne brzmienie.

Jazz – muzyka i kultura

Jazz to nie tylko muzyka – to także część większego ruchu kulturowego, który wpłynął na sztukę, literaturę i styl życia w XX wieku. Gatunek ten zapoczątkował rozwój wielu tanecznych form, takich jak swing czy lindy hop, a także ruchy artystyczne, jak jazzowa literatura istotna dla subkultury beatników. Jego wpływ można odczuć w wielu nurtach muzycznych, od rocka, poprzez muzykę popularną, aż po hip-hop.

Jazz w Polsce

W naszym kraju jazz od dawna cieszy się dużą popularnością. Już przed II wojną światową w lokalach Warszawy, Krakowa czy Poznania orkiestry miały w swym repertuarze rozmaite jazzowe kompozycje, m.in. George’a Gershwina czy muzyków ery swing. W latach pięćdziesiątych i późniejszych powstało kilka kultowych zespołów jazzowych takich jak Sekstet, Jazz Believers czy New Orleans Stompers. Do polskich tuzów tego gatunku zaliczają się między innymi Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz, Krzysztof Komeda Trzciński oraz kompozytor Tomasz Stańko.

Style i rodzaje jazzu

Jazz ewoluował na przestrzeni lat, kiedy to muzycy dodawali do tego gatunku coś od siebie. W efekcie powstały liczne jazzowe odnogi, m.in.: Dixieland – wczesny styl jazzu, popularny na początku XX wieku. Charakteryzował się wspólną improwizacją z użyciem instrumentów dętych, takich jak trąbka, klarnet i puzon.

• Swing – styl, który dominował w latach 30. i 40. XX wieku. Był bardziej zorganizowany i rytmiczny, co uczyniło go popularnym na parkietach tanecznych.
• Bebop – styl powstały w latach 40. XX wieku, który przekształcił jazz w bardziej intelektualną i skomplikowaną muzykę, z szybszym tempem i bardziej złożoną harmonią.
• Cool jazz – styl, który pojawił się w latach 50., charakteryzujący się spokojniejszym tempem i bardziej wyrafinowaną ekspresją.
• Modal jazz – styl, który zyskał popularność w latach 50. XX wieku, wykorzystujący skale modalne zamiast tradycyjnych akordów, co pozwoliło na większą swobodę w improwizacji. Przykładem może być album "Kind of Blue" Milesa Davisa, który zdefiniował ten kierunek.
• Jazz fusion – styl z lat 70., łączący elementy jazzu z rockiem i muzyką elektroniczną, co nadało mu nowoczesne brzmienie.

Albumy jazzowe w Świecie Książki – sprawdź naszą ofertę!

Uwielbiasz jazz albo chcesz zacząć przygodę z tym gatunkiem? W Świecie Książki znajdziesz mnóstwo doskonałych albumów najsłynniejszych wykonawców tego gatunku. Mamy dla Ciebie zarówno krążki zagranicznych muzyków, jak i doskonały polski jazz. Nasz wybór obejmuje wszystkie najważniejsze podgatunki takie jak jazz fusion, cool jazz, bop i wiele innych. Zajrzyj do nas i odkryj wszystkie sekrety niezwykłego świata muzyki jazzowej.

Topowe albumy jazzowe z naszej oferty, które warto mieć na oku:

• „September Night”, Tomasz Stańko
• „Lora Szafran śpiewa piosenki Ewy Demarczyk”, Lora Szafran
• „Unfolding”, Louis Sclavis
• „The Sky Will Still Be There Tomorrow”, Charles Lloyd
• „Evenings At The Village Gate: John Coltrane With Eric Dolphy”, Eric Dolphy, John Coltrane
• „Kofi”, Donald Byrd
• „Seeing”, Tord Gustavsen
• „Ashes To Gold”, Avishai Cohen