Witold Gombrowicz

Witold Gombrowicz – biografia w pigułce

Witold Gombrowicz przyszedł na świat 4 sierpnia 1904 roku w Małoszycach – wiosce położonej w województwie świętokrzyskim. Oboje z jego rodziców – Jan Onufry herbu Kościesza i Antonina Marcelina herbu Ostoja – mogli pochwalić się szlacheckimi korzeniami. Dzieciństwo przyszłego pisarza przebiegało więc stosunkowo spokojnie i bez problemów, z jakimi mierzyli się jego mniej zamożni rówieśnicy. Kiedy Witold miał 7 lat, Gombrowiczowie postanowili przenieść się do Warszawy, gdzie jako 11-latek rozpoczął naukę w jednym ze stołecznych gimnazjów.

W 1927 roku uzyskał tytuł magistra praw na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie wyjechał na pewien czas do Francji. Po powrocie do kraju rozpoczął aplikację sędziowską, którą po pewnym czasie porzucił na rzecz kariery literackiej. Pierwsze kroki na tym polu zakończyły się jednak niepowodzeniem.

Na pograniczu lat 20. i 30. Gombrowicz zaczął publikować głośne opowiadania, które jakiś czas później zostały wydane drukiem pod nazwą „Pamiętnik z okresu dojrzewania”. W tym samym czasie przyszły autor „Trans-Atlantyku” zaczął udzielać się towarzysko w grupach warszawskich pisarzy i intelektualistów oraz pracować jako felietonista i recenzent poczytnych wówczas książek. Przełomem w jego karierze okazał się rok 1937, kiedy to światło dzienne ujrzała jego awangardowa powieść „Ferdydurke”.

Wybuch II wojny światowej zastał go, kiedy ten przebywał w Buenos Aires, do którego dostał się w dziewiczym rejsie legendarnego statku pasażerskiego MS Chrobry. Pierwsze doniesienia z kraju skłoniły go do zatrzymania się w Ameryce Południowej na dłużej, gdzie ostatecznie pozostał na… następne 24 lata. Pobyt ten nie należał jednak do udanych. Gombrowicz przez długi czas zmagał się bowiem z ogromną biedą i był zmuszony korzystać z pomocy innych osób oraz organizacji charytatywnych.

Po zakończeniu wojny przez kilka lat pracował jako urzędnik bankowy. W tym samym czasie zdołał nawiązać kontakt z wieloma znaczącymi nazwiskami świata literackiego, w tym z legendarnym Albertem Camusem. W samej Polsce jego książki zaczęły być na nowo wydawane po październikowej odwilży w 1956 roku.

W 1963 roku dzięki stypendium Fundacji Forda powrócił do Europy i zamieszkał w Berlinie Zachodnim, a jego twórczość zyskała rozgłos wykraczający daleko poza granice naszego kontynentu. Pisarz zmarł 24 lipca 1969 roku z powodu astmy i został pochowany na miejskim cmentarzu przy ulicy Colonel Meyère we francuskiej miejscowości Vence. W setną rocznicę jego urodzin parlament ogłosił 2004 rokiem Gombrowicza w naszym kraju.

Witold Gombrowicz – cytaty, które warto znać

• „Drobne realia życiowe was gubią. Jesteście jak człowiek, który wyzwał smoka do walki, lecz którego mały pokojowy piesek zapędzi w kozi róg”.
• „Świętość, majestat, władza, prawo, moralność, miłość, śmieszność, głupota, mądrość, wszystko to wytwarza się z ludzi, jak alkohol z kartofli”.
• „Niestety! Ludzkość po trzydziestce wkracza w potworność”.
• „I cóż z tego, że każdy z nas, poszczególnie biorąc, jest całkowicie trzeźwy, rozsądny, zrównoważony, jeżeli wszyscy razem jesteśmy jednym olbrzymim szaleńcem, co z furią tarza się, ryczy, wije, naprzód pędzi na oślep granice własne przekraczając i wyrywając siebie z siebie… Szał jest poza nami, na zewnątrz…”
• „Żadne zwierzę, płaz, skorupiak, żadne monstrum imaginacyjne, żadna galaktyka nie są mi tak niedostępne i obce, jak ja”.
• „Wiedza i prawda od dawna już przestały być naczelną troską intelektualisty – zastąpiła je troska o to po prostu, żeby się nie dowiedziano, że on nie wie”.
• „Kobiety zawsze się śmieją. Chichot jest przyrodzonym stanem każdej kobiety, ponieważ w tym stanie jest im najbardziej do twarzy”.
• „Żeby poznać swą lepszość, trzeba wynaleźć sobie kogoś gorszego”.
• „Człowiek jest najgłębiej uzależniony od swojego odbicia w duszy drugiego człowieka”.
• „Może Słowacki nie wzrusza Gałkiewicza, ale nie powie mi chyba Gałkiewicz, że nie przewierca mu duszy na wskroś Mickiewicz, Byron, Puszkin, Shelley, Goethe...”
• „(Sienkiewicz) Potężny geniusz! – i nigdy chyba nie było tak pierwszorzędnego pisarza drugorzędnego. To Homer drugiej kategorii”.
• „Mężczyzna może być znośny dla mężczyzny tylko jako wyrzeczenie, gdy wyrzeka się siebie na rzecz czegoś – honoru, cnoty, narodu, walki… Ale mężczyzna będący tylko mężczyzną – co za potworność!”
• „Poniedziałek

  Ja

  Wtorek

  Ja

  Środa

  Ja

  Czwartek

  Ja”.

Witold Gombrowicz – książki wydane za jego życia w kolejności chronologicznej. Wybrane tytuły

• „Nasz dramat erotyczny”
• „Ferdydurke”
• „Iwona, księżniczka Burgunda”
• „Opętani”
• „Trans-Atlantyk”
• „Ślub”
• „Bakakaj”
• „Pornografia”
• „Kosmos”
• Trzytomowe „Dzienniki 1953-1966” (ostatni, czwarty tom „1967-1969” został wydany już po jego śmierci)

Witold Gombrowicz – ciekawostki

Witold to w rzeczywistości drugie imię Gombrowicza. Jego pierwszym imieniem jest bowiem… Marian.

Witold Gombrowicz wziął ślub bardzo późno, bo dopiero pół roku przed swoją śmiercią, pod koniec grudnia 1968 roku. Jego życiową partnerką była literaturoznawczyni Rita Labrosse, którą ten poznał na jednej z konferencji w 1964 roku. Po śmierci pisarza kobieta stała się spadkobierczynią jego twórczości. To w dużej mierze właśnie dzięki niej książki Gombrowicza zostały przetłumaczone na kilkadziesiąt języków, a jego twórczość zaczęła cieszyć się szerokim uznaniem wśród krytyków na całym świecie.

Był trzykrotnym kandydatem do literackiej Nagrody Nobla – w roku 1966, 1968 i 1969. W 1969 roku szanse na to były ogromne – mimo że stawał w szranki z takimi wybitnymi dramaturgami, jak Samuel Beckett, Jean Genet i Eugène Ionesco. Niestety, niedługo potem Gombrowicz zmarł, co zaprzepaściło jego szanse na zostanie laureatem.

Gombrowicz przez niemal całe swoje życie był ateistą, dlatego jego pogrzeb miał świecki charakter. Pisarz został pochowany na cmentarzu w Vence we Francji, gdzie spędził ostatnie lata swojego życia.

Książki Witolda Gombrowicza – kup je na stronie księgarni internetowej Świata Książki

Witold Gombrowicz jest pisarzem, którego twórczość zostawiła niezatarty ślad na rodzimej literaturze. W księgarni internetowej Świata Książki znajdziesz jego najważniejsze dzieła w atrakcyjnych cenach, takie jak „Ferdydurke”, „Kosmos”, „Pornografia” i legendarne „Dzienniki”. Twojej szczególnej uwadze polecamy gombrowiczowskie audiobooki Wydawnictwa Literackiego, w które zaangażowani zostali najwybitniejsi artyści polskiej sceny teatralnej, tacy jak Andrzej Chyra, Piotr Grabowski czy Wojciech Pszoniak. Zapoznaj się z naszą ofertą już teraz!