gry strategiczne

Na czym polegają strategiczne gry planszowe?

W teorii założenia strategicznych gier planszowych są bardzo proste. Z pomocą ustawionych na planszy pionków oraz dostępnych zasobów gracz musi unicestwić wszystkie oddziały przeciwnika, zebrać większość surowców lub zająć jak największą powierzchnię planszy. Zabawa może więc polegać na wysyłaniu robotników w teren po towary, handlu z innymi graczami i/lub stopniowym powiększaniu własnej infrastruktury w postaci twierdzy, wioski, a nawet całej metropolii. Osobą podkategorią są planszowe gry wojenne, które skupiają się niemal w całości na potyczkach wrogich oddziałów. Tam ekonomia schodzi na drugi plan zastąpiona przez złożone manewry wojskowe.

To oczywiście najprostsze przykłady – każda gra posiada swój własny zestaw mniej lub bardziej skomplikowanych reguł. Niezależnie jednak od rodzaju, wszystkie strategiczne planszówki łączy taktyczna rozgrywka, która może trwać nawet kilka godzin. Choć opanowanie zasad z reguły przychodzi łatwo, to droga do zwycięstwa wymaga opracowania skutecznej strategii i sprawnego reagowania na ruchy pozostałych graczy. Dobra, złożona gra strategiczna – planszowa lub karciana – jest zatem świetnym wyborem na prezent dla bliskiej osoby, a także pomysłem na nowe hobby, które można uprawiać w gronie rodziny i przyjaciół.

Skąd wzięły się planszowe gry strategiczne?

Początki planszowych gier strategicznych sięgają kilka tysięcy lat wstecz. Niemal w każdej antycznej cywilizacji, od Mezopotamii po Cesarstwo Rzymskie, chętnie uprawiano tę formę rozrywki. W starożytnym Egipcie dużą popularnością cieszyła się gra senet, której taktyczna rozgrywka odzwierciedlała wędrówkę duszy przez życie i zaświaty. W czasach chińskiej dynastii Zhou (1122-221 p.n.e.) opracowano grę strategiczną wei-chi, w której zwycięstwo osiągało się poprzez trafne przewidywanie posunięć przeciwnika. Mieszkańcy starożytnej Grecji mieli petteię i poli, w Cesarstwie Rzymskim często grano zaś w tabulę.

Strategiczne gry planszowe zyskały na popularności w średniowiecznej Europie. Zapewniały one wówczas nie tylko rozrywkę na długie godziny, ale też pozwalały na doskonalenie umiejętności taktycznych i logicznego myślenia. W tamtym okresie powstały lub upowszechniły się tak ponadczasowe gry jak młynek czy uwielbiany przez kobiety z wyższych sfer tryktrak. Przełomem dla gatunku było wynalezienie prasy drukarskiej w XV wieku i dalszy rozwój technik drukowania. Z czasem przyczyniło się to do masowej produkcji planszówek w znacznie niższych kosztach. W ten sposób gry strategiczne (planszowe i karciane) mogły trafić do szerszego grona odbiorców.

Ogromny wpływ na rozwój strategicznych gier planszowych miała też rewolucja przemysłowa zapoczątkowana w XVIII wieku. Lepszy dostęp do materiałów w rodzaju papieru, drewna i metalu sprawił, że produkowane tytuły były trwalsze, bardziej estetyczne i atrakcyjne wizualnie. Nadal jednak były wystarczająco tanie, by prawie każdy mógł sobie na nie pozwolić.

Wraz z rozwojem komputeryzacji w XX wieku wielu wieszczyło śmierć klasycznym planszówkom na rzecz gier komputerowych. Jak się jednak okazało – niesłusznie. Rozrywka ta nie tylko przetrwała rewolucję technologiczną, ale wręcz na niej zyskała. W dobie wszechobecnych smartfonów i komputerów strategiczne gry planszowe (oraz planszówki w ogóle) stały się idealnym sposobem na, choćby chwilowe, odcięcie się od cyfrowej rzeczywistości i spędzenie czasu wśród prawdziwych ludzi. Nawet najbardziej wciągająca rozgrywka w sieci nie może się przecież równać z fizycznym przesuwaniem pionków w towarzystwie rodziny i przyjaciół.

Dziś miłośnicy strategicznych gier planszowych nie mogą narzekać na brak dostępnych opcji. W sklepach bez trudu można dostać klasyki pokroju szachów i warcab, rozbudowane strategie wojenne i ekonomiczne oraz tytuły oparte na znanych licencjach. Strategia planszowa w świecie „Władcy Pierścieni”, „Gwiezdnych Wojen” czy „Pieśni Lodu i Ognia”? Brzmi jak doskonały pomysł na weekendowy wieczór!

Planszowe gry strategiczne a nowe technologie

Niektóre współczesne strategiczne gry planszowe chętnie czerpią ze zdobyczy współczesnej technologii. Dobrym przykładem są planszówki z elementami aplikacji mobilnych. Tak unikalne połączenie sprawia, że gracze podczas zabawy mogą cieszyć się animacjami, dźwiękami i efektami specjalnymi, które uatrakcyjniają rozgrywkę i zwiększają immersję. W bardziej skomplikowanych tytułach dedykowane programy przydają się też do automatycznego zapisywania bieżącego wyniku.

Równie interesujące jest wykorzystanie technologii rozszerzonej rzeczywistości (AR) poprzez specjalne aplikacje lub dedykowane okulary AR. W ten sposób gracze mogą zobaczyć wirtualne obiekty wtopione w tło planszy, a pionki zyskają animacje przy wykonywaniu ruchu na planszy. Rozszerzona rzeczywistość doprowadziła do powstania tzw. gier hybrydowych, które łączą najlepsze elementy klasycznych planszówek i gier wideo.

Entuzjaści gatunku sporo zawdzięczają też rozwojowi internetu, za sprawą którego powstały cyfrowe wersje gier planszowych dostępne poprzez aplikacje i strony internetowe. Dzięki nim każdy może cieszyć się wspólną rozgrywką z przyjaciółmi niezależnie od dzielących ich odległości.

Popularne strategiczne gry planszowe

Szachy

Wywodzące się z Indii szachy to niezwykle popularna gra planszowa. Strategiczna rozgrywka od ok. 1500 lat przyciąga zarówno amatorów, jak i zawodowych graczy, których rozgrywki śledzone są przez miliony widzów na turniejach oraz igrzyskach olimpijskich. Swoją popularność szachy zawdzięczają łatwym do opanowania regułom i – paradoksalnie – niezwykle złożonej rozgrywce. Oznacza to, że praktycznie każdy może nauczyć się zasad, ale ich mistrzowskie opanowanie wymaga wielu godzin, a nawet lat wytężonego treningu. Na przestrzeni lat szachy doczekały się różnych ciekawych wariacji, jak np. wersja dla trzech graczy czy „Szachy Fishera”, w których zawodnicy przed rozpoczęciem gry losują ustawienie figur.

Go

Ta pochodząca ze starożytnych Chin gra planszowa polega na zajmowaniu jak największej powierzchni planszy przy pomocy czarnych i białych kamieni. Mimo prostoty reguł go, obok szachów, uchodzi za jedną z najtrudniejszych klasycznych gier planszowych. Do zwycięstwa potrzebne jest bowiem strategiczne myślenie na wiele ruchów wprzód. Choć go cieszy się popularnością głównie na Dalekim Wschodzie, w ostatnich latach upowszechniło się na całym świecie – w tym również w Polsce.

„Catan”

„Catan”, a właściwie „Osadnicy z Catanu” to gra strategiczno-ekonomiczna przeznaczona dla 3-4 graczy, która polega na zakładaniu kolonii osadników na (jeszcze) bezludnej wyspie Catan. Od lat 90. XX w. tytuł ten zdążył zyskać renomę jednej najpopularniejszych planszowych strategii na świecie. Rozgrywka opiera się o stopniowe rozbudowywanie osady i wzbogacaniu się poprzez handel z innymi graczami. Ostatecznym celem jest zaś zdobycie 10 punktów zwycięstwa. Unikalne połączenie elementów gier strategicznych, ekonomicznych i towarzyskich sprawiło, że w „Catan” zagrywają się miliony graczy z całego świata. Gra doczekała się licznych dodatków, które rozbudowują i uatrakcyjniają rozgrywkę.

Polecane gry planszowe – strategiczne wyzwania dla dzieci

• „Domino Gigant - Zwierzęta”
• „Tic Tac Cats”
• „Draftozaur”
• „Złoto Azteków”

Strategiczne gry planszowe dla dorosłych – ciekawe propozycje

• „Catan: Kupcy i Barbarzyńcy”
• „Brass: Birmingham”
• „Memoir '44”
• „Hegemony: Wydarzenia historyczne”
• „Gra o Tron. Niebo ognia”