Zacznij wpisywać, aby wyszukać post!
Literatura faktu – top 10. Książki, które musisz przeczytać
Świat literatury jest królestwem, w którym najczęściej króluje fikcja. Jednak literatura faktu z roku na rok cieszy się coraz większą popularnością. To gatunek, który dostarcza nam wiele niezwykłych historii, a także otwiera oczy na otaczającą rzeczywistość. Jeśli szukasz książek, które mogą Cię zainspirować lub zmusić do refleksji, sięgnij po najlepsze reportaże – opisywane w nich historie zdarzyły się naprawdę i mogą zmienić Twoje patrzenie na świat. Literatura faktu – top 10 książek, które musisz znać.
Najciekawsze książki oparte na faktach
Szeroko pojęta literatura faktu to gatunek, który łączy w sobie rzetelność dziennikarskiego śledztwa z literackim kunsztem. Dzięki niej otwieramy się na otaczającą nas rzeczywistość i poznajemy losy niezwykłych ludzi z całego świata, często stawiających czoła wyzwaniom, które ich przerastały. Reportaże uczą nas empatii, pokazują, że świat nie jest czarno-biały oraz otwierają przed nami nowe perspektywy. W artykule tym przedstawiamy top 10 najlepszych reportaży – zarówno polskich, jak i zagranicznych autorów – które stały się bestsellerami, dlatego zdecydowanie warto mieć je na swojej półce. Poszerzaj swoje horyzonty i poznaj historie, które wydarzyły się naprawdę.
Literatura faktu – top 10 książek. Najlepsze reportaże z naszej strony
„Człowiek w przystępnej cenie”, Urszula Jabłońska
Tajlandia jest krajem, który znamy głównie z kolorowych broszur biur podróży. Oferują one rajskie plaże, malownicze góry pokryte bujną roślinnością oraz uśmiechniętych mieszkańców. Bogata kultura połączona z tajską kuchnią potrafią przyciągnąć turystów z całego świata. Urszula Jabłońska zabiera nas w daleką podróż, ukazując Tajlandię, której wolelibyśmy nie znać.
Państwo to kryje bowiem w sobie dramaty setek tysięcy ludzi. Według Global Slavery Index Tajlandia jest krajem, w którym obecnie około 400 tysięcy osób zmuszanych jest do niewolniczej pracy. Znacząca część z nich pracuje w branży świadczącej usługi seksualne. Ile kosztuje człowiek? Ile trzeba zapłacić za dziecko, a ile za kobietę? Na te i na wiele innych pytań odpowiedzi szuka autorka, która, łamiąc tabu, rozmawia z mieszkańcami Syjamu. Największym problemem społecznym, z którym boryka się Tajlandia, jest właśnie seks-turystyka. Pośród wielu historii spisanych przez Urszulę Jabłońską znajdziesz opowieści o Ladyboys, szafranowych mniszkach oraz… duchach.
„Wściekły pies”, Wojciech Tochman
Jeden z najbardziej znanych i cenionych polskich reporterów, zwany najzdolniejszym uczniem Hanny Krall, tym razem zabiera Cię na wycieczkę po Polsce. „Wściekły pies” to zbiór 10 mocnych reportaży o polskim społeczeństwie u progu trzeciego tysiąclecia. Motywem przewodnim tej książki są samotność i cierpienie. Autor poprzez podróż po kraju i rozmowy z jego mieszkańcami próbuje uchwycić esencję ludzkich doświadczeń.
Samotność obok śmierci i chorób jest rzeczą, której ludzie obawiają się najbardziej. Tochman przybliża nam m.in. tragedię szkolnego autobusu wiozącego maturzystów na pielgrzymkę do Częstochowy, człowieka, który nie pamięta, kim jest i jak się nazywa, oraz kobietę, która jako dziecko była molestowana przez księdza i musi dźwigać to brzemię przez całe swoje życie. Pomimo tego, że większość tych wydarzeń miała miejsce w latach 90-tych, ich przesłanie nie straciło na aktualności. Sporo miejsca poświęcono w niej także historii Tomasza Beksińskiego oraz szczegółom jego ostatniej audycji w radiowej Trójce.
„Wszystko za życie”, Jon Krakauer
Niezwykle poruszająca opowieść o młodości, buncie i poszukiwaniu granic własnej wolności. Chris McCandless był młodym i zdolnym chłopakiem z dobrego domu. Miał kochającą rodzinę, osiągał znakomite wyniki w szkole i niedługo miał rozpocząć studia prawnicze. Z dnia na dzień jednak postanawia zerwać ze swoim dotychczasowym życiem.
Autostop, pociąg towarowy, kajak czy własne nogi to środki transportu, którymi od Meksyku po Alaskę przemieszczał się Chris. Jon Krakauer na podstawie zapisków, listów oraz rozmów z bliskimi próbuje zrekonstruować losy chłopaka i zrozumieć motywy podjęcia tej odważnej, lecz z naszego punktu widzenia być może szalonej, decyzji. Opuszczenie cywilizacji i walka o własną tożsamość doprowadziły młodego chłopaka do miejsca, z którego nie ma już odwrotu.
W 2007 roku książka doczekała się swojej ekranizacji. Reżyserem filmu o tym samym tytule był Sean Penn. „Wszystko za życie” to opowieść o poszukiwaniu wolności absolutnej, za którą czasem trzeba zapłacić najwyższą cenę.
„Jeszcze dzień życia”, Ryszard Kapuściński
„Cesarz reportażu” tym razem przybliża nam Angolę pogrążoną w wojnie domowej. Rok 1975 przyniósł kres potęgi kolonialnej Portugalii. Przez kilka miesięcy Kapuściński był wnikliwym obserwatorem masowej ucieczki Portugalczyków, którzy pozostawiali dorobek swojego życia, aby jak najszybciej opuścić afrykańską ziemię.
Unikając kilkukrotnie śmierci, obserwuje wydarzenia z pierwszej linii frontu. Jest świadkiem wydarzeń, które już na zawsze zmienią losy tej części Afryki. Komunistyczna organizacja MPLA wkrótce rozpocznie w tym kraju swoje brutalne rządy. Autor bez ogródek pisze o terrorze i okrucieństwie części uczestników tego konfliktu. Wojna jest przede wszystkim usłana ludzkimi tragediami, których na kartach tej książki nie brakuje.
„Jeszcze dzień życia” to pasjonująca relacja z kraju pogrążonego w chaosie. Książka ta została doceniona przez czytelników na całym świecie, przynosząc Kapuścińskiemu zasłużone miejsce pośród najbardziej znanych korespondentów wojennych.

Niepozostawiający złudzeń i bezkompromisowy reportaż dotyczący jednej z największych bolączek polskiego społeczeństwa – problemu mieszkaniowego. Autor w swojej relacji sięga do lat 20-tych i 30-tych XX wieku, kiedy to odbudowująca się Polska zmagała się z ogromnym deficytem mieszkań. Jak wiele się zmieniło od tamtej pory?
Pomimo kolejnych ustrojów kwestii mieszkaniowej nie udało się nigdy rozwiązać. Po upadku komunizmu w 1989 roku poprawa nastąpiła tylko w niewielkim stopniu. Mieszkanie czy dom to luksus, na który stać coraz mniejszą grupę osób. Springer w swojej podróży przez piętra rozmawia z ludźmi mieszkającymi w garażach, ciasnych kamienicach czy kontenerach.
Wnioski, z jakimi zostawia nas Springer, nie napawają optymizmem. Mogą być jednak pierwszym krokiem do zmiany na lepsze – zwłaszcza gdy po reportaż ten sięgną osoby związane na co dzień z rynkiem mieszkaniowym.
Z wizytą u naszych południowo-zachodnich sąsiadów ruszymy wraz z Mariuszem Szczygłem. Dawna Czechosłowacja, a obecne Czechy, zdają się nie mieć przed nim żadnych tajemnic. Nasi rodacy bardzo chętnie porównują się do Czechów, choć często prawie nic o nich nie wiedzą. Nie znajdziesz w „Gottland” Wojaka Szwejka czy obleganych ogródków piwnych. Natrafisz natomiast na postacie, które na trwałe zmieniły rzeczywistość i postrzeganie Czech.
Karell Gott, Lída Baarová czy Helena Vondráčková, to jedni z wielu bohaterów tego zbioru reportaży. Autor, przybliżając czytelnikom ich historię, ukazuje dramatyczne i skomplikowane losy, z jakimi na przestrzeni dziejów musiały zmagać się Czechy. Jest to podróż do kraju bliskiego, jednak nadal mało znanego. Wielowymiarowość oraz lekkie pióro Mariusza Szczygła sprawiają, że książka na długo zostaje w pamięci i zachęca do bliższego poznania naszych sąsiadów.
„Ted Bundy. Bestia obok mnie”, Ann Rule
Przerażenie i fascynacja to uczucia towarzyszące nam podczas lektury książki „Ten Bundy. Bestia obok mnie”. Dzieło Ann Rule łączy w sobie elementy reportażu i biografii, przybliżając nam sylwetkę i kreśląc profil psychologiczny jednego z najbardziej znanych seryjnych morderców. Dużym atutem tej pozycji jest fakt, że autorka znała „bestię” osobiście i była jego bliską znajomą. Prowadząc dziennikarskie śledztwo na temat morderstw i zniknięć młodych kobiet w okolicy, nie spodziewała się, że ich sprawca siedzi biurko obok.
Sympatyczny, inteligentny i pomocny człowiek, na którego zawsze można liczyć, okazał się jednym z najbardziej bezwzględnych morderców. Na stronach książki odnaleźć możemy rozterki towarzyszące autorce, muszącej skonfrontować swoje wspomnienia z faktami, które wyszły podczas procesu. Doskonała psychologiczna analiza człowieka stanowiącego uosobienie zła!
Pozycja obowiązkowa dla miłośników true crime. Skłania do refleksji nad człowiekiem i jego naturą. W jakim stopniu możemy kogoś poznać? Drobiazgowa dokumentacja zbrodni, wstrząsające relacje i fantastyczny język to tylko kilka atutów „Bestii obok mnie”.
„Żyletkę noszę zawsze przy sobie”, Małgorzata Gołota
Książka, która musiała powstać. Jest to wstrząsający raport dotyczący zjawiska depresji u dzieci i młodzieży w Polsce. Skala problemu, jakim są okaleczenia czy próby samobójcze, z roku na rok rośnie. Izolacja i pandemia COVID-19 były jednymi z wielu czynników pogłębiających to zjawisko społeczne.
„Żyletkę noszę zawsze przy sobie” to reportaż, który trudno określić innym mianem niż „chwytający za serce”. Autorka, przeprowadzając rozmowy z kilkunastoma rodzicami, lekarzami czy nauczycielami próbuje znaleźć sedno problemu i zbadać jego przyczyny. Jest to również przedstawienie dramatycznego obrazu psychiatrii dziecięcej w Polsce. Gołota ukazuje nam historie dzieci zmagających się z depresją i innymi trudnościami natury psychologicznej. Uświadamia, jak ważne są wrażliwość na problemy dzieci i dostrzeganie już pierwszych niepokojących symptomów. Książka ta jest przestrogą zarówno dla rodziców, jak i nauczycieli.
W reportażu znajdziemy odpowiedzi na wiele pytań związanych z depresją. Autorka zamieściła również niezbędne telefony oraz adresy, pod którymi możemy znaleźć pomoc.
„Czarnobylska modlitwa”, Swietłana Aleksijewicz
Katastrofa w Czarnobylu, która miała miejsce 26 kwietnia 1986 roku, na zawsze zmieniła oblicze tak upadającego Związku Radzieckiego, jak i całej Europy. O wydarzeniu tym w sposób szczególny opowiada nam białoruska noblistka Swietłana Aleksijewicz. Z charakterystyczną dla siebie empatią i prostotą skupia się na cichych bohaterach tych historycznych wydarzeń. Autorka zebrała świadectwa ludzi, którzy przez katastrofę zostali naznaczeni i ukształtowani.
Znajdziemy tu dramatyczne historie strażaków wysłanych do gaszenia pożaru mimo radioaktywnego promieniowania. Natrafimy na losy ludzi przymusowo wysiedlonych ze swoich mieszkań i domów, do których już nigdy nie mogli wrócić. Przeczytamy też świadectwa matek, które przez napromieniowanie rodziły chore lub zdeformowane dzieci.
„Czarnobylska modlitwa” to wejście do strefy zamkniętej, po której Aleksijewicz porusza się bardzo delikatnie, jednocześnie sprawnie odsłaniając przed nami kulisy tej katastrofy i upadającego systemu. Czy wyciągnęliśmy wnioski z Czarnobyla? Autorka nie boi się trudnych pytań i tematów.
„Telefon obwieszcza śmierć”, Alberto Arce
Honduras jest państwem rzadko odwiedzanym, lecz jednocześnie jednym z najbardziej niebezpiecznych w całej Ameryce Łacińskiej. Polskim czytelnikom kraj ten może być znany z reportażu Ryszarda Kapuścińskiego „Wojna futbolowa”. Alberto Arce zabiera nas w podróż po miastach i wioskach, w których rzeki spływają krwią.
Porachunki karteli narkotykowych, wszechobecna korupcja, rozkład struktur państwowych to codzienność mieszkańców Hondurasu. Bieda i przemoc nie pozwalają wyrwać się i zacząć nowego życia. Znajdziemy tu wiele historii będących gotowym scenariuszem do filmów i seriali sensacyjnych czy wojennych. Z tą różnicą jednak, że to nie fikcja, a rzeczywistość.
Alberto Arce, doświadczony korespondent wojenny, apeluje do organizacji międzynarodowych, aby w końcu zainteresowały się tym państwem i udzieliły mu niezbędnej pomocy. Bez zewnętrznego wsparcia kraj ten być może nigdy nie da rady wyrwać się z chaosu.
Oprócz wyżej wymienionych reportaży mogą Cię zainteresować również:
- „Krwawy rzeźnik” Peter Conradi
- „Schodów się nie pali” Wojciech Tochman
- „Miedzianka. Historia znikania” Filip Springer
- „Ameksyka” Ed Vulliamy
- „Psychopata” Harold Schechter
Te oraz wiele innych najlepszych reportaży znajdziesz na stronie internetowej Świata Książki. Zaproponowane przez nas pozycje to publikacje, które zdecydowanie warto przeczytać. Przekonaj się o tym już teraz!

Komentarze
Zamieszczenie komentarza nie wymaga logowania. Sklep nie prowadzi weryfikacji, czy autorzy komentarza odnoszący się do towarów nabyli lub użytkowali dany produkt.