Mąż i żona

Mąż i żona, komedia ukończona prawdopodobnie w 1821 roku, to jedna z najfrywolniejszych sztuk Aleksandra Fredry. Jej bohaterami są: hrabia Wacław, jego żona Elwira, ich przyjaciel Alfred oraz pokojówka Justysia, których łączą miłość, romanse i zdrady. Komedia wywołała ogólne zgorszenie, Fredro nie potępił bowiem rozwiązłości, zwłaszcza małżeńskiej. W pierwotnej wersji winą za wszystkie manipulacje zostaje obarczona Justysia, która za karę ma zostać odesłana do klasztoru. Pozostali bohaterowie mogli kontynuować romanse już bez przeszkód. W 1880 roku sztukę wydrukowano ze zmienionym zakończeniem, lecz do dziś pozostaje niejasne, czy wersja, w której wszyscy wybaczają wszystkim winy i żyją moralnie pod jednym dachem, została napisana przez Fredrę.

Aleksander Fredro (1793–1876) – jeden z ciekawszych twórców początku XIX wieku. O atrakcyjności jego komedii decydują wartka akcja i dowcipne dialogi, przy których łatwo zapomnieć, że autor tworzył w czasach, gdy powstawały najwybitniejsze dzieła Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego. U Fredry nie znajdziemy obecnych w utworach wieszczów motywów. Jego sztuki są realistyczne, dowcipne, pogodne, choć pod komediową treścią kryją się gorzkie prawdy o ludzkich wadach, także tych specyficznych dla naszego narodu.