Filmy science-fiction

Film science fiction – co go charakteryzuje?

U podstaw filmów fantastycznonaukowych (jak tłumaczymy na polski termin „science fiction”) leżą szeroko pojęte motywy futurystyczne, a także swobodne, wręcz liberalne podejście do kwestii naukowych. Nikogo nie powinna więc dziwić obecność na ekranie robotów, cyborgów, podróżników w czasie, niesamowitych wynalazków czy obcych ras zamieszkałych po drugiej stronie Drogi Mlecznej.

W ogólnych założeniach kino science fiction jest zbliżone do gatunku fantasy. Różnica tkwi głównie w realiach – pierwszy gatunek ukierunkowany jest na przyszłość i zdobycze technologiczne, natomiast drugi odnosi się do ludowych legend i metafizyki w światach stylizowanych na przeszłość. Czasami oba gatunki się mieszają, czego przykładem są „Gwiezdne wojny” George’a Lucasa czy „Avatar” Jamesa Camerona.

Krótka historia filmów science fiction

Gatunek science fiction jest niemal tak stary, jak sama kinematografia. Pierwsze filmy sf pojawiły się bowiem już w epoce kina niemego. Za wynalazcę tego gatunku uważa się Goergesa Mélièsa, który w 1902 wyreżyserował krótkometrażową „Podróż na księżyc”. Obraz ten zachwycał rewolucyjnymi wówczas efektami specjalnymi – scena z rakietą wbijającą się w „twarz” księżyca stała się jednym z symboli światowej kinematografii.

Do prekursorów kina sci-fi z początku XX wieku zaliczają się też m.in. „Metropolis” i „Kobieta na Księżycu”, oba w reżyserii Fritza Langa. Każdy z tych obrazów wyznaczał standardy, z których czerpali późniejsi autorzy filmów fantastycznonaukowych.

W latach 50. na świecie pojawiło się duże zainteresowanie nowymi technologiami oraz podróżami międzygwiezdnymi. Wtedy otrzymaliśmy kultowe produkcje pokroju „Wojny Światów” czy „Inwazji porywaczy ciał”. Prawdziwa rewolucja nastała na przełomie lat 70 i 80, kiedy kino sci-fi zaczęło oferować dużą różnorodność gatunkową. Miłośnicy space opery zakochali się w „Gwiezdnych Wojnach”, zwolennicy horroru mieli „Obcego”, a fani komediowej rozrywki oglądali raz za razem „Powrót do przeszłości”.

Obecnie kino fantastycznonaukowe ma się bardzo dobrze. Filmowcy regularnie dostarczają widzom zarówno powroty do klasyków sprzed lat (m.in. najnowsza wersja „Diuny” czy „Planeta Małp”), jak i nowe dzieła pokroju „Interstellara” lub „Strażników Galaktyki”. Możemy być pewni, że kinematografia jeszcze nie raz zabierze nas w daleki kosmos.

Najpopularniejsze podgatunki kina science fiction

Kino science fiction dzieli się na wiele podgatunków. Jednym z najpopularniejszych z nich jest space opera. Koncentruje się on wokół romantycznych przygód, kosmicznych batalii oraz podróży międzygwiezdnych. Filmy te nie zachowują zgodności z nauką, oferując w zamian niezwykłe przygody. Przykładem space opery są „Gwiezdne wojny”.

Innym lubianym podgatunkiem jest horror. Nienazwana groza czająca się w mrocznym kosmosie stała się wdzięcznym tematem dla filmowców, którzy straszyli widzów w takich obrazach jak „Coś”, „Obcy” czy „Ukryty wymiar”.

Warto też wspomnieć o cyberpunku, który skupia się na technologii komputerów i cyberprzestrzeni w połączeniu ze zmianą porządku społecznego lub jego całkowitym załamaniem. Pesymistyczna wizja przyszłości, w której upadła wszelka moralność to znak rozpoznawczy cyberpunku. Sztandarowym przykładem tego gatunku jest „Łowca androidów”.

Filmy science fiction – polecane tytuły

Jakie filmy sci-fi warto znać? Oto lista tytułów, obok których żaden miłośnik gatunku nie może przejść obojętnie.

• „Diuna”, Denis Villeneuve
• „Interstellar”, Christopher Nolan
• Seria „Gwiezdne wojny”, George Lucas, J.J. Abrams, Rian Johnson
• Seria „Avatar”, James Cameron
• Seria „Obcy”, Ridley Scott, David Fincher, James Cameron
• Seria „Matrix”, Lana Wachowski, Lilly Wachowski.